آفت دهان یا زخم‌های کانکر، زخم‌های کوچک و دردناکی هستند که در داخل دهان ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها می‌توانند در هر جایی از دهان، از جمله زبان، گونه‌ها، لثه‌ها و سقف دهان ظاهر شوند. آفت دهان معمولاً به رنگ سفید یا زرد با لبه‌های قرمز است و می‌تواند بسیار دردناک باشد.
علائم آفت دهان:
- زخم‌های کوچک و گرد یا بیضی‌شکل در داخل دهان
- درد و سوزش در محل زخم
- احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز در محل زخم قبل از ظاهر شدن زخم
- مشکل در خوردن و آشامیدن
- تب و تورم غدد لنفاوی (در موارد نادر)
علل آفت دهان:
علت دقیق آفت دهان ناشناخته است، اما عوامل متعددی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند، از جمله:
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی: کمبود ویتامین B12، آهن، روی و اسید فولیک می‌تواند منجر به آفت دهان شود.
- سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید بیشتر در معرض خطر ابتلا به آفت دهان هستند.
- استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و منجر به آفت دهان شود.
- آلرژی و حساسیت: برخی افراد ممکن است به غذاهای خاصی مانند مرکبات، گوجه فرنگی، توت فرنگی و آجیل حساسیت داشته باشند و مصرف این غذاها می‌تواند منجر به آفت دهان شود.
- جراحت دهان: گاز گرفتن داخل دهان، مسواک زدن خشن یا استفاده از دندان مصنوعی نامناسب می‌تواند منجر به زخم‌هایی شود که به آفت دهان تبدیل می‌شوند.
- تغییرات هورمونی: برخی از زنان در دوران قاعدگی یا بارداری بیشتر مستعد ابتلا به آفت دهان هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی آفت دهان دارید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستید.
درمان آفت دهان:
هیچ درمان قطعی برای آفت دهان وجود ندارد، اما درمان‌های مختلفی می‌توانند به تسکین علائم و بهبودی سریع‌تر زخم‌ها کمک کنند، از جمله:
درمان‌های خانگی:
- مصرف غذاهای سالم: خوردن غذاهای سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند میوه‌ها، سبزیجات، گوشت بدون چربی و لبنیات می‌تواند به بهبودی آفت دهان کمک کند.
- نوشیدن آب زیاد: نوشیدن آب کافی به حفظ رطوبت دهان و جلوگیری از خشکی دهان که می‌تواند آفت دهان را بدتر کند، کمک می‌کند.
- استفاده از دهانشویه‌های ضد میکروبی: دهانشویه‌های ضد میکروبی می‌توانند به از بین بردن باکتری‌های دهان که می‌توانند آفت دهان را آلوده کنند، کمک کنند.
- استفاده از داروهای مسکن: داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به کاهش درد آفت دهان کمک کنند.
- استفاده از ژل یا پمادهای موضعی: ژل‌ها و پمادهای موضعی حاوی بی‌حس‌کننده‌ها یا ضدالتهاب‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب آفت دهان کمک کنند.
درمان‌های پزشکی:
- داروهای کورتیکواستروئیدی: داروهای کورتیکواستروئیدی مانند تریامسینولون استوناید می‌توانند به کاهش التهاب و درد آفت دهان کمک کنند.
- داروهای ضد ویروسی: در موارد نادر، آفت دهان می‌تواند ناشی از ویروس باشد. در این موارد، پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی تجویز کند.
- لیزر درمانی: لیزر درمانی می‌تواند به کاهش درد و التهاب آفت دهان و همچنین به سرعت بخشیدن به روند بهبودی زخم‌ها کمک کند.
جلوگیری از آفت دهان:
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از آفت دهان وجود ندارد، اما با رعایت برخی نکات می‌توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید، از جمله:
- مصرف غذاهای سالم: خوردن غذاهای سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند میوه‌ها، سبزیجات، گوشت بدون چربی و لبنیات می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به آفت دهان کمک کند.
- کاهش استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر ابتلا به آفت دهان را افزایش دهد. یوگا، مدیتیشن و تکنیک‌های آرامش‌بخش می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
- رعایت بهداشت دهان: مسواک زدن دو بار در روز و نخ دندان کشیدن یک بار در روز می‌تواند به از بین بردن باکتری‌های دهان و کاهش خطر ابتلا به آفت دهان کمک کند.
- اجتناب از غذاهای محرک: برخی افراد ممکن است به غذاهای خاصی مانند مرکبات، گوجه فرنگی، توت فرنگی و آجیل حساسیت داشته باشند و مصرف این غذاها می‌تواند منجر به آفت دهان شود.
- استفاده از مسواک نرم: مسواک زدن با مسواک نرم می‌تواند به جلوگیری از آسیب به داخل دهان و ایجاد زخم‌هایی که می‌توانند به آفت دهان تبدیل شوند، کمک کند.
- مصرف مکمل‌های ویتامینی: در صورت کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، مصرف مکمل‌ها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آفت دهان کمک کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید:
- اگر آفت دهان شما بیش از دو هفته طول بکشد.
- اگر آفت دهان شما بزرگ و دردناک باشد.
- اگر آفت دهان شما همراه با تب، بثورات پوستی یا سایر علائم باشد.
